Qua quá trình tìm hiểu thực tế, chúng ta dễ dàng nhận thấy hầu như tất cả những người đã và đang công tác trong ngành thư viện, nhất là những cán bộ làm công tác nghiệp vụ trong một thư viện hoặc trung tâm thông tin đều gặp không ít khó khăn trong công việc hàng ngày. Trước sự bùng nổ thông tin cùng sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, càng lúc càng tạo nên những áp lực lớn và đòi hỏi người cán bộ thư viện phải được nâng cao kiến thức chuyên môn, tay nghề, nắm vững công nghệ mới nhằm bắt kịp đà phát triển của xã hội nói chung và ngành thông tin thư viện nói riêng. Trong vài năm gần đây, một số cơ quan đầu ngành cũng có tổ chức một số khóa tập huấn ngắn hạn về từng chuyên đề nhỏ, nhưng vẫn chưa có tài liệu nào hướng dẫn một cách đầy đủ, cụ thể theo trình tự những kỹ năng căn bản trong công tác thư viện. Hiện nay, vai trò xã hội của thư viện được nâng cao, nghề thư viện được chú trọng hơn thì yêu cầu về trau dồi kỹ năng để tăng nhanh hiệu quả phục vụ của thư viện lại trở nên bức thiết hơn bao giờ hết.
Với mục đích đáp ứng phần nào yêu cầu trên, Câu lạc bộ Thư viện dự kiến sẽ biên soạn và xuất bản cuốn sách " Kỹ năng căn bản nghề Thư viện", bao gồm những kỹ năng cần thiết cho người làm việc trong thư viện hoặc cơ quan thông tin một cách chuyên nghiệp hoặc không chuyên nghiệp, nhất là những người mới vào nghề. Nội dung tập trung vào năm phần chính như sau:
Quản lý Thư viện (Library
Management)
Cung cấp kiến thức tổ
chức, điều hành, và quản lý một thư viện nhằm lưu trữ thông tin và phục vụ
truy cập một cách hiệu quả nhất
Loại hình thông tin
Sơ đồ tổ chức Thư viện
Tiến trình tổ chức và xử lý tư liệu trong Thư viện
Công tác nghiệp vụ (Technical
Services)
Cung cấp kiến thức và kỹ
năng nhằm xác định kỹ thuật và tiêu chuẩn để kiểm soát dữ liệu thư mục và
thông tin, cũng như dùng để định vị và truy cập thông tin.
Mô tả thư mục theo tiêu chuẩn quốc tế - ISBD (International Standard Bibliographic Description)
Biên mục: Phân loại và Phân tích chủ đề
Dạng Thư mục đọc được bằng máy - MARC formats (MAchine - Readable Cataloging)
Điểm truy cập (access points)
Chiến lược truy tìm
Sắp xếp thứ tự biểu ghi thư mục
Nạp và tải biểu ghi thư mục (uploading and downloading records)
Công tác phục vụ (Public
Services)
Bồi dưỡng kỹ năng vận hành
dịch vụ mượn trả một cách xác thực và mang tính hiệu quả cao dựa trên vốn tài
liệu của thư viện, cụ thể bằng một số hoạt động trong hệ thống lưu hành:
Nguyên tắc của hệ thống lưu hành
Chính sách lưu hành
Tài liệu dành riêng
Mượn liên thư viện (interlibrary loans)
Tình trạng tài chính
Hệ thống lưu hành ấn phẩm định kỳ
Bổ sung tài liệu (Collection
Development)
Rèn luyện kiến thức và
năng lực trong công tác phát triển kho tư liệu thư viện một cách hợp lý và
khoa học, xây dựng một chính sách bổ sung tư liệu dựa trên những yếu tố sau:
Xác định đối tượng và mục tiêu phục vụ của thư viện
Đánh giá chất lượng của bộ sưu tập tài liệu hiện có
Nghiên cứu yêu cầu bổ sung từng loại sách
Định hướng phát triển kho tài liệu
Cân đối ngân sách hàng năm
Lập kế hoạch bổ sung từ tổng quát đến cụ thể
Bảo quản tài liệu (Collection
Maintenance)
Cung cấp những
hiểu biết và kỹ năng để lưu trữ, bảo quản và gìn giữ kho tài liệu trong một
môi trường thích hợp và an toàn. Cụ thể theo hai nội dung sau đây:
Tổ chức kho
Phòng ốc và giá kệ phải thích ứng với từng loại hình tài liệu
Tránh những tác hại của môi trường làm hư hỏng tài liệu
Kỹ thuật xếp giá phải thuận tiện trong phục vụ
Kho đóng và Kho mở
Bảo quản
Tiếp nhận và xác định tình trạng của ấn phẩm
Bảo quản trước và Bảo quản sau
Kiểm tra kho sách theo định kỳ
Trong bài viết này, chúng tôi chỉ trình bày một cách sơ lược về nội dung dự kiến của cuốn sách sắp xuất bản vào đầu năm 2000, hy vọng sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp cũng như yêu cầu nghiệp vụ cần thể hiện từ tất cả đồng nghiệp xa gần, để cuốn sách thật sự là một tài liệu hướng dẫn đầy đủ, khoa học và chính xác những kỹ năng căn bản của nghề thư viện.
Cuốn sách " Kỹ năng căn bản nghề Thư viện" là đúc kết những kinh nghiệm xây dựng Thư viện Cao học theo hướng chuẩn hóa, hội nhập; những bài giảng trong những Khóa Tập huấn nghiệp vụ Thư viện hiện đại; và phần lớn dựa vào những Tài liệu tham khảo sau:
Cataloging & Classification I: Fall 1996/ Linda LaPuma Bial.- Urbana-Champaign: University of Illinois at Urbana-Champaign, 1996
CatSkill: A Multimedia Course on AACR2 and MARC/ DocMatrix Pty Ltd and Learning Curve Pty Ltd..- Canbera: InfoTrain, 1999
Classification Made Simple/ Eric J. Hunter.- Aldershot, UK: Gover Publishing, 1995
Collection Development: Spring 1994/ Sheila S. Intner.- Boston: Simmons College, 1994
The Collection Development Policy and Procedure of the Central Library of Ho Chi Minh City University/ Nguyen Minh Hiep.- Boston: Simmons College, 1994
Computer-Related Technologies in Library Operations/ Kieth C. Wright.- Aldershot, UK: Gover Publishing, 1995
Library and Information Center Management/ Robert Stueart and Barbara B. Moran.- Englewood, Colorado: Libraries Unlimted. Inc., 1993
Library of Congress Subject Headings: Principles and Application/ Lois Mai Chan.- Englewood, Colorado: Libraries Unlimted. Inc., 1995
Managing Library Automation/ Marlene Clayton.- Aldershot, UK.: Ashgate Publishing, 1992
Managing Multimedia Equipment/ Carol Javes.- Canbera: DocMatrix Ltd., 1998
MARC Manual: Understanding and Using MARC Records/ Deborah J. Byrne.- Englewood, Colorado: Libraries Unlimted. Inc., 1991
Techniques for Student Research/ Nancy D. Lane.- South Melbourne: Addison Wesley Longman Australia Pty Ltd., 1999
Understanding MARC Bibliographic.- Washington DC.: Librarary of Congress, 1994
University of East Anglia Library Service Level Agreement 1998.- Norwich, UK.: University of East Anglia Library, 1998