THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ HỌAT TÍNH ỨC CHẾ ENZYM XANTHINE OXIDASE CỦA CÂY TÔ MỘC (Caesalpinia sappan L. )

 

Nguyễn Thị Thanh Mai, Trần Lê Quan, Nguyễn Trung Nhân, Shigetoshi Kadota¹

Khoa Hóa, Trường Đại học Khoa học Tự Nhiên

² Trường Đại học Y Dược Toyama, Nhật Bản

Tóm tắt:

            Gút là bệnh rất phổ biến trên thế giới. Một triệu chứng của bệnh gút là tăng axit uric máu, xảy ra do rối lọan chuyển hóa axit uric. Khi lượng axit uric trong máu cao sẽ kết tinh lại trong các khớp xương, dẫn đến bệnh gút. Xanthine oxidase (XO) là một enzyme đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra bệnh gút. Trong giai đọan cuối của quá trình trao đổi chất của purine, enzym này xúc tác cho phản ứng oxi hóa xanthine và hypoxanthine thành axit uric. Do đó việc tìm kiếm những chất ức chế được enzyme XO có ý nghĩa rất lớn trong việc điều trị bệnh gút.

            Theo y học cổ truyền Việt Nam, gỗ của cây tô mộc (Caesalpinia sappan L.) được dùng điều trị các bệnh như thấp khớp, chống viêm, kháng khuẩn. Trong quá trình nghiên cứu tìm kiếm những cây thuốc Việt Nam có khả năng ức chế XO, chúng tôi đã phát hiện cao methanol từ gỗ cây tô mộc có họat tính ức chế XO với giá trị IC₅₀ là 14.2 μg/mL. Từ cao methanol, chúng tôi đã cô lập được 3 hợp chất mới có khung dibenzoxocin, được đặt tên là neoprotosappanin (1), neosappanone A (2), và protosappanin A dimethyl acetal (3), cùng với 14 hợp chất phenol đã biết. Tất cả các hợp chất cô lập được thử họat tính ức chế enzym XO, trong đó hợp chất sappanchalcone có họat tính mạnh nhất với IC₅₀ là 3.9 μM, tương đương với chất đối chứng allopurinol (IC₅₀, 2.5 μM).

  

XANTHINE OXIDASE INHIBITORY ACTIVITY OF

Caesalpinia sappan L. AND ITS ACTIVE COMPOUNDS

 

Nguyen Thi Thanh Mai, Tran Le Quan, Nguyen Trung Nhan, Shigetoshi Kadota¹

Faculty of Chemistry, University of Natural Sciences

¹ Toyama Medical & Pharmaceutical University, Japan.

Abstract:

            Gout is a common disease with a worldwide distribution. Hyperuricemia, which associates with gout, results from the overproduction or underexcretion of uric acid. High level of uric acid may lead to deposits in joints, leading to acute gout. Xanthine oxidase (XO) is an enzyme which plays a crucial role in the development of gout. During the last step of purine metabolism, this enzyme catalyses the oxidation of xanthine and hypoxanthine into uric acid. Thus, the XO inhibitor may become a candidate of a drug for gout.

            The wood of Caesalpinia sappan L. (Caesalpiniaceae) has been used in Vietnamese traditional medicine for the treatment of rheumatism and inflammatory diseases and as an emmenagogue and homeostatic agent. In the course of our screening program for XO inhibitory medicinal plants from Vietnam, the methanolic extract of the heartwood of C. sappan exhibited significant XO inhibitory activity with an IC₅₀ value of 14.2 μg/mL. Phytochemical analysis of the MeOH extract of C. sappan resulted in the isolation of three new dibenzoxocins, neoprotosappanin (1), neosappanone A (2), and protosappanin A dimethyl acetal (3), together with 14 known phenolic compounds. Isolated compounds were tested for XO inhibitory activity, and sappanchalcone showed the most potent activity with an IC₅₀ value of 3.9 μM, comparable to that of a positive control allopurinol (IC₅₀, 2.5 μM).